خانواده یکی از واحدهای مهم تشکیل دهنده جامعه بزرگ است و انسجام و ازهم گسیختگی آن نقشی حیاتی در بستر جامعه دارد. در واقع سلامت فرد در بستر خانواده سالم تأمین میشود و سلامت اجتماع را وجود خانوادههای سالم تأمین و تضمین میکند.
عوامل گوناگونی در حفظ سلامت خانواده دخیل هستند که هیچ کدام را نباید از نظر دور داشت. وقتی سخن از سلامت خانواده میشود، هم سلامت روح مدنظر است و هم سلامت جسم، هم معنویت و اخلاق و خوراکهای فرهنگی مؤثر مدنظر است و هم رعایت دستورات مختلف پزشکی و سلامت بدن و حفظ قوای جسمانی و شادابی جسم.
پس به هیچ وجه نباید یک جانبه به این موضوع مهم نگریست. همان طور که مشخص است، عناصر اصلی تشکیل دهنده خانواده زن و شوهر هستند و پس از آن در یک خانواده میتواند فرزند و خواهر و برادر وجود داشته باشد که هرکدام از این اعضای خانواده نقشها و عنوانهای مشخصی دارند که براساس این عنوان وظایف و حقوق مشخصی در خانواده خواهند داشت. امام سجاد (ع) به پدر و مادر درباره فرزندان این گونه سفارش میکنند: «فرزند قسمتی از وجود توست. خوبی و بدی او با تو ارتباط پیدا میکند.
پس در تربیت و راهنمایی او به پروردگارش و کمک به او در اطاعت از آموزههای الهی باید کوشا باشی، بنابراین با او چنان رفتار کن که در دنیا آثار نیک تربیت تو زیور و مایه سرافرازی تو باشد و در آخرت نیز بر اثر انجام وظیفه در پیشگاه خداوند شرمنده نباشی.» موضوع تربیت صحیح فرزندان اهمیت زیادی در رسیدن به خانوادهای سالم دارد و راه رسیدن به این تربیت صحیح در کنار آگاهی داشتن پدر و مادر از روشهای درست تربیت، توجه به خاصیت الگوپذیری فرزندان است.
یعنی مهم است که مثلا پدر خانواده اهل خواندن نماز و نماز اول وقت باشد تا بتواند دیگر اعضای خانواده را به این امر مهم دعوت کند. خوب است بدانید نماز تنها موضوعی است که در قرآن کریم خداوند دستور داده است کهای پیامبر! خانواده ات را به آن امر کن و نیز فرموده است که در مسیر دعوت خانواده ات به نماز استقامت کن؛ اما همان طور که گفته شد، در این دعوت به خوبی ها، پدر و مادر باید عامل به این صفات نیکو باشند تا حرفشان مؤثر واقع شود و فرزندان از آنها حرف شنوی داشته باشند.
موضوع سلامت جسمانی نیز همین طور است. مثلا موضوع مهم رعایت بهداشت فردی یا مسواک زدن که رعایت نکردن پدر و مادر، ضمن ایجاد بستر نامناسب برای رشد فرزندان، باعث میشود که آنها نیز از این راه نیکو و مسیر سلامت دور شوند. صفات اخلاقی زیادی وجود دارد که بستر متصف شدن به آنها خانواده است.
از صفت مهم مسئولیت پذیری تا خوش رویی و صفت زیبای ایثار، مواردی است که در بستر خانواده سالم به وجود میآید، البته یکی از تذکرات مهم، رعایت حد تعادل در این موارد است. افراط و تفریط در همه این موارد، سلامت خانواده را به مخاطره میافکند؛ مانند موضوع غم و شادی.
آدم سالم و خانواده سالم نباید پیوسته غمگین باشد و حالت کسالت و پریشانی و آشفتگی داشته باشد، بلکه در خانواده سالم در کنار تفریحات سالم، باید بستر و برنامه شادیهای حلال وجود داشته باشد تا در سایه این تربیت صحیح و این رعایت حد تعادل، فرزندی که در این خانواده تربیت میشود، بتواند سرمایهای برای ایجاد جامعهای سالم باشد، ان شاءا....